KUSO DHAWAW TAARIIKH

AKHRISO TAARIIKHDA

MOHAMED MAHAD ALI

Center Director

MAXAY TAARIIKHDA NOSO KORDHINEYSA

Taarikhdu waa qayb muhiim ah oo ka mid ah aqoonta aadanaha, waxayna si weyn u kordhisaa fahamka iyo aqoonta dadka ku saabsan sida dunidu u socoto. Taarikhda ayaa:
Daraasadda Xaaladaha Hore: Waxay dadka siinaysaa aragti ku saabsan sida bulshada iyo dhaqanadu u soo mareen isbeddello iyo horumaro, waxayna gacan ka geysataa fahamka sababaha ka dambeeya isbeddelladaas.
Barashada Qadiimiga iyo Casriga: Waxaa si joogto ah loo baranayaa dhacdooyinka iyo xaaladaha taariikhiga ah si loo fahmo qaabka ay u saameeyeen bulshooyinka casriga ah iyo sidii ay u saamayn karaan mustaqbalka.
Horumarinta Aqoonta Bulshada: Taarikhdu waxay gacan ka geysataa fahamka bulshooyinka kala duwan iyo waxa ka dhigay inay isu yimaadaan ama isku dhacaan. Waxay sidoo kale gacan ka geysaneysaa barashada sida fikradaha, dhaqamada, iyo heerarka siyaasadeed ee kala duwan ay u saameeyaan dadka.
Xusuusta iyo Aqoonsiga: Waxay ka caawisaa bulshada inay xafiddo xusuusta qadiimiga ah, waxana ay muhiim u tahay aqoonsiga iyo is-dhexgalka dadka, gaar ahaan marka laga hadlayo dhaqan iyo hiddaha.
Casharrada Mustaqbalka: Taariikhdu waxay bixisaa casharro muhiim ah oo ka imaanaya guuldarrooyinka iyo guulaha hore, taas oo ka caawisa bulshooyinka inay ka fogaadaan khaladaad hore iyo inay ku baraarugaan fursadaha cusub.
Sidaas darteed, taariikhdu waa aalad muhiim ah oo lagu fahmo halkii aan ka imaanay iyo halka aan tagi karno.

DHAMAAN TAARIIKH

HALKAN WAXAD KA HELEYSA TAARIIKHO KALA DUWAN
KUWASO KUGU SO KORDHINAYO CILMI IYO MASKAX DHAMEYSTIRAN
WAXAAD TAGTA PAGE BLOG SI AD U HESHO XOG BADAN O KU SABSAN TAARIIKHDA
.

KASOO HEL TAARIIKHO BADAN

Xilligii Hore iyo Dhaqankii Hore

  • Xilliga Qadiimiga ah: Taariikhda Soomaalida waxay leedahay xididdo qadiimi ah, iyadoo qaar ka mid ah goobaha arkiologiyada ee Soomaaliya ay muujinayaan dhaqamo iyo bulshooyin qadiimi ah. Tusaale ahaan, sawirrada qadiimiga ah ee Laas Geel, oo ku yaal waqooyiga Soomaaliya, waxay muujinayaan dhaqanka iyo farshaxanka dadka Soomaalida ee xilligii hore.
  • Bulshooyinka Hore: Bulshooyinka hore ee Soomaalida waxay ahayd kuwo ku tiirsan xoolo-dhaqashada iyo beeralayda. Xoolo-dhaqashada ayaa ahayd qayb weyn oo ka mid ah dhaqanka Soomaalida, iyadoo xoolaha sida geel, lo’, iyo ari ay muhiim u ahaayeen dhaqaalaha iyo nolosha dadka.

Xilligii Islaamka iyo Daafaha Shirka

  • Qaadashada Islaamka: Islaamka wuxuu soo gaaray Soomaaliya qarnigii 7-aad, waxaana uu si weyn u saameeyey dhaqanka iyo siyaasadda dadka Soomaalida. Islaamka ayaa noqday diin muhiim ah oo lagu dhaqmo, waxaana la bilaabay dhisidda masaajidyo iyo xarumo diimeed.
  • Boqortooyadii Soomaalida: Qarnigii 13-aad iyo 14-aad, waxaa jiray boqortooyooyin iyo dawladihii kala duwan oo ku yaalay Soomaaliya. Tusaale ahaan, Boqortooyadii Ifat iyo Boqortooyadii Adal ayaa ahaa dawladihii muhiimka ahaa ee ka jiray waqooyiga Soomaaliya iyo xuduudaha Itoobiya. Boqortooyadani waxay kaalin weyn ka ciyaareen ganacsiga iyo xiriirka caalamiga ah.

Dhaqanka iyo Hiddaha

  • Dhaqanka Soomaalida: Dhaqanka Soomaalida waxaa ku jira astaamo badan oo ay ka mid yihiin afka Soomaaliga, suugaanta, iyo farshaxanka. Suugaanta Soomaalida waxay leedahay noocyo badan oo ay ka mid yihiin gabayo, heeso, iyo sheekooyin qadiimi ah. Farshaxanka Soomaalida wuxuu ka tarjumayaa dhaqanka iyo hiddaha bulshooyinka.
  • Diinta iyo Hiddaha: Islaamka wuxuu door weyn ka ciyaaray dhaqanka Soomaalida, isagoo saamayn ku yeeshay hab-nololeedka, cibaadada, iyo xafladaha. Waxaa jira xaflado dhaqameed iyo maamulo diineed oo muhiim ah sida arooska iyo ciida.